TÜRKLERİN KULLANDIĞI ALFABELER BURDA!

Türk Milletinin Kullandığı Alfabeler

Türkler, çeşitli yerlerde ve yerleştikleri sahalarda başka başka
alfabeler kullandılar. Sesin ifadesi olan harf denen işaretler
itibaridir, iğretidir, takmadır. Aynı ses ayrı alfabelerde, değişik
harfler/şekiller ile yazılır. Alfabeye, İslam dininin kabulüyle Osmanlı
terbiyesinde yetişen yaşlıların hala kullandıkları şekliyle, Elifba,
Ebced de denilmiştir.

Kültür tarihimize bakıldığında daha ilk yazılı abidelerimizde Türkçe
yazma endişesi kendisini göstermektedir. Buna paralel olarak,
edebiyatımızın menşeine doğru gidersek, saraylarda ve halk arasında
Türkçe söylemek; kamlarda, bahşılarda ve ozanlarda milletin dertlerine
deva olmak gerçeği vardır. Bütün bunlar, bir millete dili ile
seslenmek, anlatmak, millet fertlerini en iyi şekilde yetiştirmek ve
birleştirmek içindir. Şu halde her millette olduğu gibi bizde de dil ön
sırada yer almıştır. Şair ve müellifler tarafından işlenen dile türlü
emekler sarf edilmiştir. Alimlerimiz onunla bildiklerini
açıklamışlardır. Fakat Türkçe'nin tarih içinde zaman zaman talihsizliğe
uğradığı da bir gerçektir. Böyle olmasına rağmen kesintisiz devam eden
Türk tarihi içinde ona arka çıkan hakanlar olmuş, Türkçe yazan şair ve
müellifler mükafatlandırılmıştır.

Türk tarihi, düğümler ve bu düğümlerin açıldığı dağınıklıklarla
doludur. Göktürkler devrinde millet, tek bir hakanın etrafındadır.
Dili, dini ve alfabesi tektir ve her bakımdan bir birlik mevcuttur.
Uygurlar devri bu birliğin az çok bozulduğu, Türklüğün bilhassa dini
açıdan dağılmaya yüz tuttuğu bir devir olarak karşımıza çıkmaktadır.
Uygurlardan sonra Türklük, İslam medeniyetine dahil olmuştur.
İslamiyet, Uygurlar zamanında görülen dağınıklığı gidermiş, Türklüğü
kurtarmış ve milleti yeniden bir bütün haline getirmiştir.
Karahanlılar'la başlayan ve Selçuklular'la yeniden tesis edilmeye
çalışılan birliğin ve bütünlüğün gerçekleşmesi de İslam dini sayesinde
olmuştur. Ancak, bu iki devleti birbirinden ayıran en mühim şey,
birincisinin Türkçe'ye verdiği değerdir. Selçukluların bunun yanında
belirtilmesi gereken hizmetlerinden biri alfabede birliği sağlamış
olmalarıdır. Zaten bu büyük devlet, tarihe mal olurken İslami - Türk
yazısını Türk birliğinin kurulabilmesi için en mühim unsurlardan biri
olarak miras bırakmıştır.

Selçuklulardan sonra her beylik, Türkçe sayesinde tutunmaya ve
hükmetmeye çalıştı. Böylece anlatım ve ifadede birlik ile Türkçe'ye
verilen değer önde geldi. Dil düşüncesinin yanında alfabede de birlik
sağlandı ve her beylik İslami-Türk yazısını kullandı. O devirde bütün
Türk illerinde durum aynı idi. Beylerin sınırları olsa bile yazı
birliği bütün Türklüğü birleştiriyordu. Bu, doğu ve batı Türklüğü için
de söz konusu idi.

Bugün Türk dünyası dil ve din birliğine sahiptir. Fakat alfabede
birliği kaybetmiştir. Bu birlik, Rusya’daki Türkler arasında bile
mevcut değildir. Ancak onlar da görülen çözülme üzerine yazıda birlik
tarafına yönelmişlerdir.

Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler:

Göktürk (Orhun) alfabesi: Metinleri Orta Asya’daki Orhun Nehri
kıyısında bulunduğu için Göktürk veya Orhun ismi ile anılır. Orhun’da
yerleşen Türkler tarafından kullanıldığı için de Türük, Türk Alfabesi
denir. Türklere mahsustur ve Esik Kurgan yazısına benzer. Hunlar,
Göktürkler ve sathi olarak da Asya ve Avrupa’ya yayılan Türk kavimleri,
kullanmıştır. Bu alfabede resmin göze hitap ettiği ve ses haline
geldiği açıkça görülür. Göktürk alfabesi otuz sekiz harften meydana
gelir. Dördü sesli olup, sekiz sesi karşılar, gerisi sessizdir. Ayrıca
ok, ko, uk, ku, ük, kü, nç, nd, gibi heceler ayrı harflerle
gösterilmiştir. Sesli harfleri, sessizler okutur. Sağdan sola doğru
yazılır. Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan hatırasına yazılıp, dikilen
Orhun Abideleri bu alfabenin şaheser numunesidir. Bunlar ayrıca
Türkçe'nin bilinen ilk yazılı metinleridir.

Uygur alfabesi: Göktürklerden sonra Türkistan’da devlet kuran
Uygurlardan adını alır. Uygurlar ve Türkistan’daki Türkler kullandı. On
sekiz işaretten meydana gelir. Dördü sesli, gerisi sessizdir. Harfler
umumiyetle birbirine bitişiktir, çok defa başta, ortada ve sonda olmak
üzere üç şekli vardır. Sağdan, sola doğru yazılır. Sekizinci asırdan,
on ikinci asra kadar yaygın, on beşinci asra kadar mevzii bir şekilde
görülür. Bu yazının kâtiplerine, bakşı, bakşıgeri veya serbahşı adları
da verilmiştir.

Arap-İslam alfabesi: Türklerin topluca İslamiyet'i kabulünden, yani 10.
asırdan sonra geniş bir sahada bütün Türk-İslam devletleri tarafından
kullanıldı. Arap Alfabesi yirmi sekiz harf olmasına rağmen Türklerin
kullandığı İslam harfleri otuz bir ile otuz altı harften meydana gelir.
Sağdan sola doğru yazılan bu alfabe, bütün Türklüğü kucaklamış ve
Türkçe'nin çeşitli lehçelerinde, pekçok kitap, kitabe yazılmıştır.
Muazzam ve kesintisiz abidevi eserler bu alfabe ile verildi. Türkiye,
İslam alemi ve dünyanın her yerindeki kütüphane ve kitapseverlerin
kitaplıklarında İslam harfleriyle yazılmış milyonlarca Türkçe eser
mevcuttur. Dünyanın en büyük ve muazzam arşivi, Türk - İslam
alfabesiyle yazılan Türkçe evraklarla doludur.

Kiril alfabesi: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği hudutları içinde
yaşayan Türkler tarafından kullanılmaktadır. Kiril Alfabesi, ihtiyari
olmayıp, Rus ve komünist emperyalizmin zoraki tatbikidir. Komünist
idare, Türklere tek bir alfabe kullandırmayıp, milli birliği bozmak
için on sekiz Türk boyuna değişik işaretli alfabe kullandırmıştır. Sunî
bir Slav alfabesidir. Otuz sekiz harftir. On biri sesli, gerisi
sessizdir. Soldan sağa doğru yazılır. Kullanma alanı, Rusya’daki
Türkler içindir.

Latin alfabesi: Bu alfabe, 1925 yılında ilk defa Azeri Türklüğü
tarafından kullanılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra;
1928’de Türkiye’de kullanılmaya başlandı. Günümüzde, Türkiye ve Avrupa
Türkleri kullanır. Latin asıllı yirmi dokuz harften meydana gelir.
Sekizi sesli, gerisi sessizdir.

Türkler; Orhun-Türk, Uygur-Sogd, Arap-İslam, Kiril-Slav ve Latin
alfabelerinden başka Sogd, Mani, Brahmi, Süryani, Rum, Slav vs. gibi
alfabeleri de kısmen kullanmışlardır.